काठमाडौं, नेपालको राजधानी, पाँच दशकमा अद्भुत परिवर्तनको साक्षी बनेको छ। १९६७ को तस्बिरमा बौद्धनाथ स्तूपा वरपर खुला खेत र थोरै बस्तीहरू देखिन्छन्, जसले त्यो समयको शान्त ग्रामीण जीवनलाई झल्काउँछ। त्यस समयमा हरियो क्षेत्र र खुला ठाउँहरू प्रशस्तै थिए, मानिसहरूको बसोबास सीमित थियो, र सहरलाई आधुनिक संरचनाहरूले घेरिएको थिएन।
२०२१ को तस्बिरले भने काठमाडौंको तीव्र शहरीकरण देखाउँछ। बौद्धनाथ स्तूपालाई घेरेर ठूला भवन, सडक, र भीडभाडले भरिएको दृश्यले यस क्षेत्रमा भएको जनसंख्या बृद्धि र अव्यवस्थित विकासलाई प्रतिबिम्बित गर्छ। अहिलेको काठमाडौंमा हरियो क्षेत्रहरू घट्दै गएका छन्, र ठूला संरचनाहरूले पुरानो सम्पदालाई चुनौती दिइरहेका छन्।
शहरीकरणले काठमाडौंलाई आधुनिक बनाउन मद्दत गरे पनि यसको असरले प्रदूषण, ट्राफिक, र भीडभाड जस्ता समस्याहरू निम्त्याएको छ। स्थानीय बासिन्दाहरूले यस परिवर्तनलाई गर्व र पुरानो शान्त समयप्रतिको सम्झना दुवै रूपमा हेर्छन्।
यो परिवर्तनले काठमाडौंका बासिन्दालाई र नेपालको सांस्कृतिक सम्पदालाई जोगाउन, योजनाबद्ध विकास र सम्पदा संरक्षणको महत्वलाई जोड दिएको छ। आगामी पुस्ताले यो ऐतिहासिक राजधानीको मूल स्वरूपलाई बुझ्न र अनुभव गर्न सकून् भनेर संरक्षण प्रयासलाई अझ सुदृढ बनाउन आवश्यक छ।
